الاهیات وفکرسیاسی درایران:
کلام- فقه شیعی به مثابه شبه الاهیات سیاسی a
سید محمود نجاتی حسینی( خراسانی ) b
چکیده
دانش فربه الاهیات سیاسی(political theology)که به نظرنگارنده درمعنای کلاسیک وحقیقی آن(والبته متفاوت ازآن چه مد نظرکارل اشمیت آلمانی،متاله سیاسی برجسته است)متکفل بحث ازنسبت های مهم واستراتژیکی خداوند– سیاست؛دین– سیاست؛دولت – ایدئولوژی؛بندگی خداوند – شهروندی دولت است؛درتمدن غربی عرفی بیش تررنگ وبوی معرفتی دارد تا عقیدتی، اما درتمدن اسلامی ازحسن اتفاق الهیات سیاسی ما عمدتا ازجنس عقیدتی - ایدئولوژیک است یعنی دینی وحاکمیتی است تا معرفتی.چرا چنین است؟وچگونه متن های نوشتاری،شفاهی ورتوریک های عقیدتی سیاسی مطرح ومنتسب به الهیات سیاسی دراجتماعات اسلامی وجماعات مسلمین به نسبت های مورد نظر در الاهیات سیاسی پرداخته اند؟ این مساله – پرسش،مضمون کلیدی مقاله حاضراست. اما مفروض مقاله این است که تکست های عقیدتی معرفتی مرتبط موجود (به لحاظ کم رنگ بودن محتوای تحلیلی تبیینی و درعوض پررنگ بودن محتوای توجیهی تجویزی تدبیری شان) صرفا شبه الاهیات سیاسی اند تا الاهیات سیاسی به معنای ناب و محض آن .موضعی هم که این شبه الاهیات سیاسی شیعی از آن ظهور وبروز داشته و در آن مستقر شده است چیزی جز کلام – فقه سیاسی شیعی معاصر نیست .زین سبب کلیت مقاله معطوف به وارسی فشرده تاریخی مفهومی این دو دانش عقیدتی معرفتی اسلامی شیعی شده است .
کلید واژه
الاهیات سیاسی ابراهیمی ، شبه الاهیات سیاسی شیعی ، کلام – فقه سیاسی شیعی .
مقدمه
برای هرگونه تفحص درالاهیات سیاسی لازم است چندین مقتصیات معرفتی وشئونات علمی که هم مناسب این مضمون مهم اندوهم متناسب با فضای بومی بحث انددیده شود.زین سبب نگارنده دراین مقاله فشرده برآن شده است تا بارعایت این معاییرتوضیحاتی مقدماتی- والبته مبنایی- برای شناخت بهترامهات مقاله فراهم آورد.زین روی شالوده شکلی ومحتوایی مقاله حاضر براین موضوعات استوار شده اند:
1) الاهیات،سیاست والاهیات سیاسی
2) شان الاهیات سیاسی ابراهیمی و مقام کلام سیاسی اسلامی وفقه سیاسی شیعی
3) خصایص تاریخی - مفهومی شبه الاهیات سیاسی اسلامی
a این مقاله به (( دهمین همایش سالانه انجمن علوم سیاسی ایران:وضعیت فکرسیاسی درایران معاصر/ دی ماه 1395)) ارائه شده است.
b مدیربخش جامعه شناسی دین- موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران (استادیارجامعه شناسی - دانشگاه آزاد اسلامی)
cell phone 0912-2045262
مباحث درسی و کلاسی +گفتگوها و یادداشت ها و نوشتارها : (استفاده با ذکر منبع مجاز است)