سه شنبه سی ام خرداد ۱۴۰۲ | 13:6 | سید محمود نجاتی حسینی[خراساني] -
[علی شریعتی و روشنگری دینی انقلابی ازچهارمنظر:
جامعه شناسیهای دین و دینی؛فلسفه های اجتماعی وتاریخ ]
سید محمود نجاتی حسینی (خراسانی)
پژوهشگر مطالعات فرهنگی اجتماعی علم و دین
*****
یادداشت مولف 30 خرداد 1402
در مقاله زیر که به لطف دوستان گرامی در خبرگزاری قرآنی ( ایکنا ) در 45 مین سالگرد درگذشت علی شریعتی مزینانی(1312 خراسان -1356 انگلستان ) اسلام پژوه و شیعه پژوه و دین پژوه انقلابی منتشر شده است ، به جای مدح و ذم بی مورد و نا موجه و بی هر گونه افراط وتفریط در اندیشه شناسی شریعتی تلاش کرده ام صرفا از جایگاه یک پژوهشگر مطالعات اجتماعی فرهنگی علم و دین و طلبه علاقمند به جامعه شناسی های اسلام و دین و تشیع و از منظر تاریخ اندیشه و جامعه شناسی شناخت به دستگاه فکری -عقیدتی علی شریعتی مزینانی در عمر کوتاه (45ساله) ولی پربار او نگاه کنم.مقاله حاضر زین روی بر چند محور مهم استوار است :
««روشن گری دینی»» علی شریعتی که رسالت اصلی اوست و بر ایدیولوژی رادیکال و انقلابی شیعی علوی استوار است ولی به نادرستی به ان "روشن فکری دینی " میگویند / «جامعه شناسی دین » علی شریعتی که نگاه اجتماعی به دین و دینورزی است و تلفیقی مناسب از تئوری های جامعه شناسی دین مارکس-دورکیم-وبر است / ««جامعه شناسی دینی»»علی شریعتی که نگاه دینی به جامعه است و خاص و دانش اصیل برساخته خود شریعتی است / ««فلسفه اجتماعی و فلسفه تاریخ»» علی شریعتی که در ا نها تاریخ ایدئال دینی شیعی وتیپ ایدئال یک جامعه دینی شیعی علوی توصیف و ترسیم میشود.دراین فلسفه های مهم در نزد شریعتی تمام داده های "جامعه شناسی های دین و دینی و جامعه شناسی های اسلام و تشیع " به خدمت ایدئولوژی شیعی علوی مورد عقیده و اهتمام شریعتی که همانا ضرروت بهره مندی از اموزه های امامت شیعی با شکلگیری یک امت اسلامی است در میاید.
این ان علی شریعتی است که من روایت و خوانش کرده ام .واضحست این روایت یکی از دهها روایت و خوانشی است که میتوان بر حسب تاریخ اندیشه از اندیشه های اجتماعی سیاسی یک متفکر - ایدئولوگ وتئوریسین انقلابی تاریخ ساز و دوران ساز چون علی شریعتی مزینانی داشت.با این حال شریعتی هم چنان یک روشن گر دینی به تمام معنا یک«« متفکر ارزنده معاصر»» برای دوران پر چالش مااست
و لذا شایسته است بی هر گونه حب و بغض و عداوت و جهالت وافراط و تفریط و غلو و علو به کارهای او ومیراث دین پژوهی او نگاه علمی منصفانه داشته باشیم .
*********
https://isfahan.iqna.ir/fa/news/4065337
کد خبر: ۴۰۶۵۳۳۷
تاریخ انتشار : ۳۰ خرداد ۱۴۰۱ - ۱۵:۰۲
صفحه اصلی » شعب استانی » اصفهان » معارف
علی شریعتی؛ پیشاهنگ احیاگری و روشنفکری دینی
رویهها و مشیهای «احیاگری دینی»، «روشنفکری دینی» و شأن «معلم انقلابی» بودن علی شریعتی شایسته نوعی بازارجگذاری است. از این رو، در «ادبیات تاریخ تفکر اجتماعی و دینی معاصر»، شأن و مقام علی شریعتی باید بهعنوان پیشاهنگ و شخصیت آوانگارد این عرصهها بازخوانی شود.

در جستاری با عنوان «بازخوانی علی شریعتی: از جامعهشناسیهای دین و دینی تا فلسفههای تاریخی، اجتماعی، متافیزیک و ایدئولوژیک» به قلم سیدمحمود نجاتی حسینی(خراسانی) آمده است:
اندیشههای اجتماعی و فرهنگی و اندیشهورزان اجتماعی و فرهنگی را برحسب فرمت «تاریخ اندیشه» به فرمهای متنوع میتوان بازشناسی کرد. منظور نظر، فرمهای کممایه(بازمعرفی)، میانمایه(بازنمایی) و پرمایه(بازخوانی برای بازتولید و بازاندیشی) است. از این رو، قصد این جستار، تلاش برای شناخت پرمایه اندیشه اجتماعی و دینی علی شریعتی است. امید آنکه میسر شده باشد. به این منظور، تفحص در چهار سپهر مهم در اندیشه علی شریعتی مبنا قرار گرفته است:
ـ «جامعهشناسی دین» مورد استفاده شریعتی، بهعنوان «ایده» علمی؛
ـ «جامعهشناسی دینی» خلاق و اصیل شکل گرفته در آثار شریعتی، بهعنوان «عقیده» ایدئولوژیک؛
ـ «فلسفه تاریخی» ایدئولوژیکی فهم شده و بازنمایی شده توسط شریعتی، بهعنوان بافتاری تاریخی به واسطه امر متافیزیکی، بهعنوان «حقیقت متعین» رادیکال؛
ـ «فلسفه اجتماعی دینی» طراحی شده توسط شریعتی، بهعنوان «عمل» انقلابی.