سه شنبه چهاردهم مرداد ۱۳۹۹ | 12:37 | سید محمود نجاتی حسینی[خراساني] -
*پيش نوشت افزوده به متن ( 14 مرداد 1399 ) :
[ در باره گفتمان هاي اجتماعي ديني و موضع و مضمون آن ها ]
سيد محمود نجاتي حسيني ( خراساني )
***
گفتمان discourse شاه بيت ادبيات و هنرو فلسفه و علوم انساني اجتماعي مدرن معاصر است .با اين وصف هيچ تعريف محل اجماع اكثريتي هم از معناي گفتمان در دست نيست .اما در ادبيات گفتماني موجود دست كم هسته مشترك برداشت ها از گفتمان اين است :
« يك سيستم زباني ادبي رتوريكي فرهنگي متشكل از واژه هاي استراتژيك كه ضمن گفتن چيزي " كنش ساز وهويت ساز" هم هستند و هم زمان در يك تراز اجتماعي در خدمت "حفظ هويت خودي / حذف هويت ديگري " هستند .گفتمان ها " هم آن چه را كه مي گويند ، هم زمان نيز آن را مي سازند ؛ و هم هم زمان آن را مي سوزانند " .اين است معناي حفظ و ساختن هويت خود / حذف و سوزاندن هويت ديگري " » .
اما به لحاظ اهميت اين معناي مهم گفتماني ؛ چندي است كه كاربست واژه گفتمان به ذائقه خوش ذوق فلسفه دين و مطالعات دين و الاهيات و فلسفه اجتماعي دين نيزخوش آمده است .گفتمان ديني religious discourse و گفتمان الاهياتي theological discourse ( و يا به تعبير سنت ديني آن در معارف اسلامي كلاسيك : گفتمان كلام ديني و نيز در ادبيات فقه اسلامي : گفتمان فقهي jurisprudence- religious discourse ) نمونه هايي است ازكاربست گفتمان در " مطالعات ديني و مطالعات دين "در ورژن هاي معاصر آن شامل : " پري مدرن / مدرن / پست مدرن / ليت مدرن " .
به همين معنا ،و شايد به يك معناي نرمال و متعارف آن ، مي توان گفت :
« گفتمان هاي ديني – الاهياتي نيز در خدمت 1- حفظ و ساختن امر الاهي ديني و هويت دين داران ( حفظ خود ) و 2- حذف و سوزاندن هويت هاي غيرالهي – غير ديني و هويت غير دين داران ( حذف ديگري ). هستند» .
بر اين مبنا نگارنده اين متن چندي است در سير دين پژوهي هاي اسلامي – شيعي خود و نمونه پژوهشها و مقالات منتشره دراين باره
*( از جمله به نمونه نگاه شود به مقاله من با عنوان : " خود - ديگري در گفتمان دعاي شيعي : پيوند الهيات اجتماعي دعا با فلسفه اجتماعي دعا " در فصلنامه راهبرد فرهنگ - شوراي عالي انقلاب فرهنگي ، شماره 14 و 15 ، تابستان و پاييز 1390 ، صص 7-38 ) قابل دريافت در ادرس اينترنتي زير :
نسبت »خود ـ ديگري« در گفتمان دعاي شيعي
sccr.ir › UserFiles › Rahbord › 1.pdf
به اين نتيجه رسيده است كه براي فهم هرمنوتيكي ديني هستي هاي ديني religious entities در زيست جهان اديان ابراهيمي ( يهوديت – مسيحيت – اسلام ) به ويژه دين اسلام و مذهب تشيع (:متون ديني / كنش هاي ديني / نهادهاي ديني / رخ دادهاي ديني/ سازمان ها و ساختارهاي ديني و امثالهم ) تلقي گفتماني از ان ها خصوصا در زيست جهان متن هاي ديني ( مانند دعاها و زيارات و خطبه ها ) بسيار براي مدرنيزه ساختن امر ديني در جهان سكولار كارساز و كاربردي است .
با اين توضيحات ، نمونه مختصر و فشرده ارائه شده درزير ، كه در باره خطبه غدير و امامت شيعي است ، تمريني گفتماني دراين موضع معرفتي عقيدتي است كه از منظر ذائقه فكري مطلوب اين مولف يعني فلسفه اجتماعي دين social philosophy of religion ( به معناي نوعي فلسفه مضاف تحليلي هنجاري كه با ارائه ايده ها و آرمان هاي امر ديني ونيز بحث در باره امر ديني و هويت ديني ايدئال به زبان امراجتماعي سروكار دارد و لذا هم رفيق معرفتي عقيدتي " فلسفه دين و الاهيات و جامعه شناسي الاهياتي و الاهيات جامعه شناختي" است ؛ وهم رقيب معرفتي عقيدتي "جامعه شناسي هاي دين و ديني" است ) پرورانده شده است .
اميد آن كه به نقد مخاطبان موافق و مخالف گذاشته شود جهت تكميل متن.
***
http://www.ion.ir/news/495301/%d8%b9%db%8c%d8%af-%d8%ba%d8%af%db%8c%d8%b1
سايت ايران انلاين -- مرداد 1398
سید محمود نجاتی حسینی –خراسانی
[ دين پژوه - پژوهش گر فلسفه اجتماعي علم و دين ]
( عضو [ پژوهش گر ميهمان پيشين ] هیات علمی پژوهشکده مطالعات اجتماعی و فرهنگی[وزارت علوم ] )
در چند فراز زیر ،نمونه هایی از مستندات مندرج در «خطابه غدیر » که نشان دهنده فلسفه اجتماعی امامت و اخلاق شیعه بودن است ،ارائه می شود:
غدیر و فلسفه اجتماعی امامت
سید محمود نجاتی حسینی- خراسانی
فلسفه اجتماعی امامت در خطابه غدیر :
خطابه غدیر برای گفتمان ایدئولوژیک شیعی، خطابه ای استراتژیک است چون به ترسیم «فلسفه اجتماعی امامت» در کلام سیاسی شیعی می پردازد؛ یعنی تصویر کردن اهداف و مقاصد و کارکردهای فردی و جمعی امامت برای فرد مسلمان و اجتماع مسلمین.
گروه اندیشه:
.jpeg)
مباحث درسی و کلاسی +گفتگوها و یادداشت ها و نوشتارها : (استفاده با ذکر منبع مجاز است) 
